Stichting Society Impact is een inclusief platform voor samenwerkende partijen – o.a. banken, filantropen, private equity funds, zorgverzekeraars, pensioenfondsen, overheid en ondernemers – om gezamenlijk maatschappelijke urgente vraagstukken aan te pakken via sociaal ondernemerschap.
Dit doen wij door innovatieve financieringsarrangementen, zoals de Social Impact Bond en de Health Impact Bond, te ontwikkelen voor ondernemers in en voor de publieke zaak. Deze ondernemingen maken maatschappelijke impact, doen dat op een sociaal rendabele manier en zijn bovendien zelf ook financieel rendabel.
Het Platform richt zich op sociale vraagstukken op het terrein van zorg (care en cure), arbeidsparticipatie, schuldhulpverlening, integratie, leefbaarheid en onderwijs.
Hiertoe is een experimenteeromgeving beschikbaar waarin ruimte is voor korte en lange termijn pilots. In deze omgeving wordt ook gewerkt aan het creëren van de juiste randvoorwaarden, o.a. inzake wet- en regelgeving.
Vraagstukken
De economische crisis heeft ons met de neus op de feiten gedrukt. De manier waarop we huizen, bedrijven, instituties en maatschappelijke organisaties financieren is niet langer werkbaar. De verhouding tussen toegevoegde waarde, rendement en financiering zijn uit het lood geslagen. Maar ook de overheid als hoeder van het publieke domein kampt met problemen. De verzorgingsstaat is onbetaalbaar en burger en politiek vertrouwen elkaar steeds minder. Naast een economische crisis kampen we met een democratische crisis. Tegelijkertijd roert de samenleving zich. Sommige burgers zijn uit op behoud, anderen willen verandering.
In andere woorden: markt, overheid en samenleving zijn in beweging, maar nog lang niet in balans. Dat roept de vraag op hoe de publieke zaak van de toekomst vorm krijgt. Hoe zorgen we voor elkaar? Hoe organiseren en financieren we vernieuwing in de zorg en de sociale zekerheid? Hoe gaan we duurzaam met de natuurlijke rijkdommen van de aarde om? Wie garandeert werkgelegenheid en onderwijs?
Er is behoefte aan financieel duurzame, effectieve en legitieme oplossingen voor urgente, maatschappelijke kwesties. Daarmee werken we uiteindelijk aan de vitaliteit, veerkracht en solidariteit van de samenleving. Dat doen we door te vertrekken vanuit concrete maatschappelijke vraagstukken die op een nieuwe manier aangepakt kunnen worden via sociaal ondernemerschap, of beter nog: impact ondernemerschap. Aan die oplossingen draagt Society Impact bij.
Hoe
Net als in het verleden is ook in de toekomst “follow the money” een bruikbaar devies. Als de verzorgingsstaat iets was, dan was het een superieur financieringsarrangement waar werkgevers en medewerkers, burgers en politici, kiezers en ondernemers in participeerden. Dat arrangement is aan herbezinning en mogelijk zelfs aan vervanging toe. Vervanging door nieuwe financieringsarrangementen om publieke problemen van een oplossing te voorzien. De “participatiesamenleving” is tot nog toe voornamelijk een ideologie. Een ideaal waar we praktische handen aan voeten aan moeten geven. Dat is precies het doel van Society Impact. Hoe kunnen we privaat, publiek en sociaal kapitaal zo aanwenden dat er duurzame oplossingen ontstaan? En hoe kunnen we het zo doen dat de meest complexe doelgroepen participeren? Die vragen zijn makkelijker gesteld dan beantwoord. Alles wat we kunnen en weten is gebaseerd op groei, en systemen uit de vorige eeuw. Nu moeten we het met minder doen. Maar we moeten het nu ook anders doen. We gaan op zoek naar game-changers!
Maatschappelijk ondernemers hebben ideeën over oplossingen voor publieke problemen die beter én betaalbaarder zijn. Maar ze beschikken meestal niet over sluitende business cases en financiering. Investeerders, zoals banken en filantropen, hebben geld. Maar de route naar de interessante ondernemers is niet altijd even scherp afgetekend. Daarnaast ontbreekt het financiers dikwijls ook aan specifieke gespecialiseerde uitvoeringskracht, aan de juiste mensen die de ideeën kunnen uitvoeren. Bovendien lopen ontwikkeling van nieuwe financieringsmodellen of creatieve oplossingen tegen institutionele grenzen op. Overheden hebben macht. Ze kennen legitimiteit toe aan oplossingen voor publieke problemen. Maar ze hebben zelf in toenemende mate minder geld voor nieuwe oplossingen. Bovendien wordt de dagelijkse praktijk van de overheid gedomineerd door gevestigde belangen, geschotte en beknotte financiering en is ze moeilijk in staat om nieuwe oplossingen voor publieke problemen tot wasdom te laten komen met bestaande middelen.
Daar is Society Impact nodig. Het platform werkt als een “triple-sided platform”: het verbindt en maakt mogelijk wat maatschappelijk ondernemers, overheden en investeerders individueel graag willen, maar wat hen alleen gezamenlijk lukt. Eén van de instrumentaria waarmee Society Impact experimenteert, waarvan de McKinsey’s en Harvard’s van deze wereld voorspellen dat dit heel groot gaat worden, is de “Social Impact Bond” (SIB). Varianten op dat instrument gaan het publieke domein structureel veranderen. En er zijn ook andere financieringsinstrumenten die de positieve impact van ondernemers en ondernemerschap op het gebied van betaalbaarheid van en betrokkenheid bij het publieke domein kunnen vergroten.
Society Impact ontwikkelt nieuwe antwoorden en structurele oplossingen voor een nieuw tijdperk, vanuit de praktijk van investeerders, ondernemers en overheid.
Pionierend in de wereld van sociaal ondernemerschap en innovatieve financieringsvraagstukken, stuiten we op uiteenlopende vragen. Ad hoc vragen die direct uit de praktijk komen, maar die vrijwel altijd grotere vraagstukken in zich dragen. Om recht te doen aan de theoretische en historische dimensies van onze praktijkvoorbeelden hebben we een KennisLab ingericht dat aan de slag gaat met de vraagstukken die uit het Platform voortkomen.
Het KennisLab bestaat uit een groep wetenschappers en onderzoekers die niet alleen veel expertise in huis hebben over thema’s rond professionalisering en financiering van sociaal ondernemers, maar die bovendien altijd op zoek zijn naar nieuwe manieren om onderzoek en praktijk aan elkaar te verbinden. De wetenschappers en onderzoekers die aan het Platform verbonden zijn, komen in wisselende samenstelling een aantal keer per jaar samen. Op basis van de vragen die uit de leeromgeving van het Platform naar voren komen, stellen we een op het thema toegesneden kenniskring samen. Tijdens deze thematische Kenniskringen volgen zij de pilots nauwlettend en werken vanuit directe vragen uit het veld, de grotere vragen en uitdagingen die daarachter verscholen liggen uit.
Houd u de agenda in de gaten voor onze bijeenkomsten.
Innovatieve antwoorden op maatschappelijk urgente kwesties
Nederland is in transitie. De verzorgingsstaat en de traditioneel gestructureerde economie staan onder druk. Er is zorg om zorg. Om de kosten er van, om de behoefte er aan die toeneemt, en om de manier waarop we het met elkaar hebben georganiseerd. Er is zorg om solidariteit. De verstatelijkte instituten die mensen met elkaar verbonden brokkelen af en verliezen legitimiteit, terwijl de snelle veranderingen in de bevolkingssamenstelling onzekerheid creëert. Er is zorg om geld. De economie krimpt en hoe andere landen handelen, voelen we in onze portemonnee. Er is zorg om werk. Over de hoeveelheid, en om wie dit nu precies mag en kan uitvoeren. Er is zorg om duurzaamheid. Wat laten we aan de kinderen van onze kinderen na? En er is zorg om de jeugd. Of de kleinsten wel veilig zijn, of de pubers de straten niet onveilig maken, en of de jongeren wel aan een baan komen.
Zorgen genoeg. Wat zijn de antwoorden van de traditionele stakeholders? Hoe gaan zij om met de cumulatie van deze veranderingen? De context van globalisering, individualisering, vergrijzing, mediatisering, belangenpolarisatie is een gegeven, evenals de barsten in het fundament van de traditionele governance. Binnen de overheid, het bedrijfsleven, en het maatschappelijke middenveld.
Maar er is ook ruimte! Barsten zijn ook kieren voor frisse lucht! De behoefte aan nieuwe oplossingen voor urgente vraagstukken neemt met de dag toe. Het bedrijfsleven, de overheid, de samenleving heeft de ambitie het anders te gaan doen. Betekenisvoller, waardevoller en met meer impact! De beweging van burgers die zeggen: ‘wij doen het zelf’, is hier een goed voorbeeld van.
Prachtige initiatieven ontluiken, of krijgen meer wortel. De mensen die het zelf zijn gaan doen zijn namelijk soms al jaren bezig, ook al krijgen we soms de indruk dat het om een nieuwe beweging gaat. De aandacht hiervoor is wel nieuw, en werkt aanstekelijk. Steeds meer ondernemers staan op om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Fietswinkels waar ex-gedetineerden kunnen werken, lunchcafé’s waar het personeel een psychiatrische achtergrond heeft, wijken waar mensen in ruil voor een klusje spullen kunnen kopen, een digitaal ziekenhuis voor mensen die door het bureaucratische bos de bomen niet meer kunnen zien; je kunt het zo gek niet verzinnen of mensen maken spannende koppelingen tussen ondernemerschap en maatschappelijke impact. En ook de organisaties die deze beweging zichtbaar willen maken en willen voeden groeien. De markt is een groeimarkt met een geweldig potentieel.
We willen wel, maar hoe doen we het?
Het enthousiasme is er. De sociaal ondernemers zijn er. Politieke aandacht is aangewakkerd. Investeerders zijn nieuwsgierig. Wetenschappelijk onderzoek neemt toe. De context voor vernieuwing is dus aanwezig.
Maar de verbinding tussen al dit enthousiasme is niet vanzelfsprekend. Dat heeft niks te maken met onwil, maar simpelweg met het feit dat het allemaal nieuw en anders is. Dat geeft gigantische mogelijkheden: de wegen zijn grotendeels onbewandeld en dus naar eigen inzicht in te vullen. Maar dat maakt het soms ook gewoon erg moeilijk. Want hoe krijg je financiering voor een onderneming die rendabel is maar die minder hard groeit omdat er zo veel zorg is voor de maatschappelijke component? En hoe weet je als investeerder wanneer het verstandig is om in zo’n onderneming te investeren? Als je als overheid iets wilt met zo’n sociaal ondernemer, hoe waarborg je dan dat er niemand wordt uitgesloten? Hoe maak je de overgang van het helpen van 100 mensen naar wel 10.000 mensen? Hoe breng je in kaart wat je cash flows zijn, en wat zegt dit over de exit-optie voor de investeerder? Hoe, kortom, kapitaliseren we al die mogelijkheden die het sociaal ondernemerschap biedt voor de zorgen die we nu hebben voor Nederland?
Society Impact Platform onderzoekt samen met alle stakeholders uit het sociaal ondernemerschapsveld deze vragen. We ontdekken wat er nu al mogelijk is, en waar we nog meer moeten innoveren.
Een Social Deal is een overeenkomst, convenant of afspraak tussen een sociaal ondernemer, een financier en eventueel overige stakeholders zoals bijvoorbeeld de overheid. Het kan tevens ook een andere overeenkomst, zoals een Social Impact Bond, zijn tussen partijen die gezamenlijk een bijdrage willen leveren aan het oplossen van een urgent maatschappelijk probleem.
SOCIETY IMPACT werkt samen met sociaal ondernemers, investeerders, overheid en overige stakeholders om Social Deals te sluiten. De weg naar een Social Deal is elke keer anders doordat de context anders is. Juist het maken van de inschatting hoe deze weg eruit moet komen te zien, is de kracht van Society Impact.
TRAJECT
Vraag
Vanuit drie verschillende kanten komen er vragen binnen bij het platform, namelijk vanuit de overheid, de sociaal ondernemers en vanuit overige instanties en investeerders. De (regionale) overheid formuleert b.v. een maatschappelijk vraagstuk dat opgelost kan worden via sociaal ondernemers en klopt hiervoor aan bij het platform. De sociaal ondernemer klopt aan bij het platform omdat hij/zij geen toegang kan krijgen tot benodigde financiering. Een instantie klopt aan bij het platform met een specifieke opdracht voor het platform. Voorbeeld: een bank wil meer zorgboerderijen financieren en wil dat het platform ondersteunt bij het vinden van de zorgboerderijen en, middels een assessment, in kaart brengt welke zorgboerderijen mogelijk in aanmerking komen voor financiering.
Checklist
Om snel en efficiënt te kunnen bepalen of de vraag aansluit bij de kerntaken en capaciteiten van het platform hanteren wij een korte checklist. Deze checklist bestaat uit een aantal vragen met betrekking tot doelgroep, omvang, ambitie, doelstelling, et cetera. Momenteel is het belangrijk dat de projecten aansluiten bij de benoemde prioritaire thema’s als leefbaarheid, arbeidsparticipatie en integratie.
Dialoog
Vervolgens gaan we in dialoog met de sociaal ondernemer op basis van een assessment. We starten met het opstellen van de Maatschappelijke Business Case (MBC). Tijdens de assessment en het opstellen van de MBC wordt helder wat de concrete financieringsvraag is, waar de belemmeringen in bijvoorbeeld wet- en regelgeving zitten en/of andere behoeften bijvoorbeeld op het vlak van coaching. Op basis van de uitkomsten bepalen wij of de projecten/opdrachten door kunnen. Indien dit niet het geval is, zorgen wij voor “nazorg” van het desbetreffende project bijvoorbeeld door middel van doorverwijzing naar een coachingsinstelling of een ander initiatief dat beter aansluit op hun vraag.
Social Deal
Op basis van de MBC , de doelstelling en de daadwerkelijke financieringsvraag sluiten we een Social Deal af met de relevante stakeholders. Indien er aanleiding voor is, organiseren we een stoomsessie waarbij we draagvlak, helderheid en enthousiasme creëren bij betrokkenen. Daarnaast leert de ervaring ons dat er ook (deel)oplossingen uit naar voren kunnen komen. Tenslotte sluiten we een Social Deal. Dit kan zowel een Social Impact Bond zijn als een overeenkomst tussen een sociaal ondernemer en een investeerder.
Er wordt op internationale schaal in toenemende mate gesproken en geschreven over een nieuw fenomeen “Social Impact Bonds” (SIB’s). SIB’s, ook wel ‘Pay For Success contracts’ genoemd, vormen een nieuw en innovatief financieringsarrangement waarbij overheden alleen betalen voor meetbare maatschappelijke effecten nadat deze resultaten zijn behaald.
Het primaire doel van een SIB is investeerders, banken, overheden en sociaal ondernemers te verbinden aan een maatschappelijke doelstelling, bijvoorbeeld de preventieve aanpak van sociale problemen van burgers. Op basis van een onderliggend prestatiecontract, worden kostenbesparingen voor de publieke sector gerealiseerd die (gedeeltelijk) in een later stadium worden uitbetaald aan de betrokken partijen. Voor de uitvoerders, veelal sociaal ondernemers die de daadwerkelijke activiteiten uitvoeren, vormen SIB’s een kans om hun succesvolle lokale aanpak op te schalen tegen vooraf beschikbaar gestelde (voor)financiering.
Kortom, een SIB biedt een impuls voor het aantrekken van financiering uit de private markt, het beperken van het financieel risico van de overheid, het realiseren van meetbare maatschappelijke effecten en kostenbesparingen voor de overheid.
In Nederland zijn inmiddels een drietal SIB’s gesloten. Society Impact is als matchmaker betrokken geweest bij twee van deze deals. De eerste SIB is The BuzinezzClub in Rotterdam (2013) waarbij honderdzestig werkeloze jongeren zonder startkwalificatie in twee jaar naar een baan of de schoolbanken worden begeleid. De tweede SIB van Nederland betreft een arbeidstoeleiding in Utrecht, waarbij ondernemer The Colour Kitchen van investeerders Rabobank Foundation en Start Foundation het benodigde werkkapitaal gekregen om meer dan 250 mensen in Utrecht op te leiden naar betaald werk of met een diploma/startkwalificatie de volgende stap te laten maken in hun loopbaan. (2015).
Momenteel werkt Society Impact aan de totstandkoming van de eerste Health Impact Bond van Nederland.
Society Impact hecht veel belang aan kennisontwikkeling en kennisdeling. Om deze reden hebben wij een tweetal publicaties over Social Impact Bonds uitgegeven. Deze publicaties geven inzicht in de werking van SIB’s en de wijze waarop SIB’s in het buitenland zijn geïntroduceerd. Op basis van dit inzicht worden er handvatten aangereikt voor het uitrollen van een succesvolle route voor SIB’s op meerdere plaatsen in Nederland.
Download publicatie:
– Social Impact Bonds (nederlandstalig)
– Social Impact Bonds (engelstalig)
Society Impact werkt met een klein team aan grootse trajecten. Wij worden hierin ondersteund door innovatieve partners die ons kennis, uren, financiën en/of advies verlenen.
Society Impact bedankt het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het Ministerie van Veiligheid en Justitie, EY, PriceWaterhouse & Cooper, ABN AMRO, ING, Rabobank, Triodos Bank, Gemeente Den Haag, Gemeente Utrecht, Gemeente Rotterdam, Gemeente Amsterdam, Ecorys, Start Foundation, Oranje Fonds en vele anderen voor hun inzet.
Foto’s website o.a.:
– Susanne van Vliet
– Glenn Windhouwer
Bewaren
Bewaren
